هوالحکیم 

 

مقدمه 

,۵S سیستمی برای بهسازی و آراستگی در محیط کار می باشد که به منظور برقراری و حفظ فضای کیفیتی در یک سازمان به کار گرفته می شود و وجه تسمیه آن پنج کلمه ژاپنی است که عبارتنداز تفکیک،ترتیب،تمیزی،تداوم وتعلیم: سیستم ۵S پس از جنگ جهانی دوم در ژاپن شکل گرفت که در سه دسته از صنایع مورد استفاده قرار گرفت.دسته اول صنایعی که رعایت بهداشت و نظم از زیرساخت های اساسی آن است.دسته دوم، سازمان های خدماتی مانند هتل ها، سوپرمارکت ها، کتابخانه ها و بیمارستانها و غیره را در بر می گیرد. دراین سازمان ها، مشتری با محیط سازمان تماس مستقیم و نزدیک دارد. حساسیت بالای مشتریان اینگونه از سازمانها به تمیزی، نظم و سرعت پاسخگویی به خواسته هایشان موجب می شود که این سازمان ها برای بقا و رقابت ناچار باشند از اصول خاصی را رعایت نمایند. دسته سوم شامل سازمان های پیشرویی است که به اهمیت مباحثی مانند انسان -ماشین، انسان-کار و انسان- محیط توجه خاصی نموده است. 

هدف اصلی ۵S بهسازی فرآیند های سازمان ، حذف اتلاف زمان، انرژی و سرمایه سازمان است. برخی از مزایای پیاده سازی ۵S عبارتند از: ایجاد نظم فراگیر، زمینه سازی برقراری انظباط سازمانی، کاهش ابهام در کار، زیباسازی محیط کار، بهبود روابط کارکنان، افزایش راندمان و کارایی، کاهش هزینه ها، افزایش طول عمرابزاروماشین آلات،جلب نظرمشتریان وغیره. 

۵S ازجمله برنامه هایی است که به دلیل جاری بودن تفکر کایزن در آن (مشارکت تمام کارکنان و چرخه ی تکرار) از سویی و  مفرح و کم هزینه بودن آن از سوی دیگر، به طور معمول در صدر برنامه های ارتقای کیفی سازمان ها قرار می گیرد. 

در تدوین سند ارتقای بهره وری شرکت آسان موتور نیز این برنامه براساس امتیازدهی مدیران و اعضای تیم مروجین بهره وری، در صدر پروژه های بهبود قرار گرفت و مسوولیت اجرا و نظارت آن بر عهده ی تهیه کنندگان این مجموعه قرار گرفت.  

برای تدوین مفید و موثر این برنامه تلاش شد تا با بررسی تعداد فراوانی از برنامه های مشابه اجرا شده در ایران و جهان ،اثربخشی برنامه ی تنظیمی به حداکثر رسیده، میزان خطای احتمالی در آن به حداقل برسد.   

همچنین با هدف ارزیابی میزان تاثیر گذاری پروژه بر بهبود دیدگاه کارکنان در مورد محیط کاری، پرسشنامه ای متشکل از ۲۰ سوال و بخش سوالات پیشنهادی تدوین گردید که پیش از اجرا و پس از اتمام پیاده سازی پروژه توسط کارکنان تکمیل خواهد گردید.مقایسه میزان امتیازات این دو مرحله و تحلیل نتایج مجریان و مدیران را در ارزیابی پروژه یاری خواهد کرد. 

مدیریت کیفیت جامع و تشکیل کمیته نظام آراستگی از سوی مدیران رده بالای شرکت آسان موتور اقدامی هوشمندانه، آرام و مستمر است که تاثیر سینرژیک در تامین اهداف سازمان دارد و در نهایت به رضایت مشتری، افزایش کارایی و ارتقا سطح رقابت در بازار ختم می شود. این سیستم یک پیکره متحرک معنی دار و هدفمند و زنده است که همه اجزایش از یک قلب تغذیه میشوند و با یک روح زنده اند و رسالت آن حفظ سازمان در دوره تکامل از چرخه عمر سازمان می باشد. هدف نهایی این مفهوم رسیدن به سازمانی  ایده آل است.  

با تشکر و احترام 

 

کلیات دوره 

• معنی و مفهوم ۵S
• اجزای ۵S
• فلسفه و اهمیت ۵S
• مزایا و منافع ۵S
• تعریف و اهداف و مراحل اجرایی هر یک از اجزای ۵S
• ممیزی ۵S
• خط مشی آراستگی

 

۵S چیست؟

روش نظام یافته ای برای ساماندهی و آراستگی محیط کار و برقراری مقررات و استانداردها و حفظ نظم و انضباط لازم برای انجام صحیح کارها. 

مزایا و منافع ۵S 

 زیباسازی و افزایش جذابیت محیط کاری و ارتقای روحیه کارکنان  ایجاد فرهنگ نظم و انضباط کاری دسترسی آسان به ابزارها و لوازم مورد نیاز و جلوگیری از استفاده اشتباه از لوازم مشابه   کاهش خستگی و فشار روانی کاری افزایش ایمنی و کاهش حوادث و سوانح کاری   حفظ بهداشت محیط کاری و رفع آلودگی ها   کاهش خرابی ماشین آلات    کاهش زمان انجام کارها    کاهش ضایعات و هزینه ها    بهبود کیفیت و بهره وری

  

فلسفه ۵S 

 بهره وری از طریق از بین بردن تلفات و ضایعات حاصل می شود.

 لازم است که ریشه مشکلات از بین برود؛ نه فقط آثار و علایم آنها. 

 مشارکت همه افراد، برای موفقیت، ضروری است. 

 باید پذیرفت که انسان، کامل نیست.   

 

حوزه های کلیدی برای پیاده سازی ۵S در محیط های اداری 

۱- جنبه های فیزیکی و روانی

۱-۱ – ارتباطات 

۲-۱ – حمل ونقل ها (اسناد و مدارک , تجهیزات و لوازم التحریر) 

۳-۱ – حرکت و جابجائی افراد 

۴-۱ -تاثیر مثبت بر روی مراجعین و کارکنان 

 

۲– جنبه های سازمانی 

۱-۲ – کارآیی واحدهای سازمانی بر اساس ورودی/ خروجی 

۲-۲ – بازسازی سازمانی از طریق حذف یا ادغام بخشهای سازمانی 

۳-۲ – احیائ واحدهای سازمانی خصوصا برای فعالیتهای بین بخشی 

 

۳- جنبه های پردازش اطلاعات 

۱-۳ – ارتقاء کیفیت , زمان پاسخگوئی , کارائی هزینه ها 

۲-۳ – نظام کارآی پرسش و پاسخ 

۳-۳ – ارتقاء مهارتهای کاری و بهره وری 

 

 

نمونه ای از تاثیرات فعالیتهای ۵S در واحد اداری 

۱) کاهش تعداد فرمها و رونوشتها

• نگهداری مناسب اسناد و مدارک
• استفاده ازیک فرم مشخص برای یک اقدام معین
• ۵S کامپیوترها شاملScan disk –Disk defragment -نصب آنتی ویروس-Back up ۵)  حذف  بایگانی های شخصی متعدد از اسناد و مدارک 
• ترویج کار گروهی به جای اقدام شخصی
• استاندارد سازی و تدوین کتابچه های راهنمای تفصیلی برای روشها و رویه های اداری
• تامین سازوکار مناسبی برای اطلاع از وقایع جاری
• ایجاد و حفظ نظم و پاکیزگی

 

معرفی نظام بهسازی و ساماندهی محیط کار ۵S : 

 

۵S نشانگر پنج کلمه ژاپنی است که با حرف S شروع می شوند هر یک از این کلمات بیانگر یکی از اصول پنجگانه ساماندهی محیط کار می باشد . نظام آراستگی تکنیکی برای  برقراری و حفظ فضای کیفیتی در یک سازمان می باشد . 

 

 اصل اول  

 پاکسازی و پالایش (sort): 

پاکسازی یعنی مشخص نمودن ، جدا کردن و از محیط کار خارج کردن اقلام غیر ضروری و غیر لازم . همان قدر که ذخیره سازی اقلام ضروری کار مهمی تلقی می شود به همان نسبت دور ریختن چیزهای اضافی و به درد نخور نیز مهم است . 

مدیریت طبق بندی خوب ، داشتن قدرت تصمیم گیری در خصوص تواتر استفاده و اطمینان یافتن از این است که اقلام در جای دسترس باشند . 

خلاصه ای از سامان دهی اقلام در جدول زیر ارائه شده است : 

روش ذخیره	تواتر استفاده	کاربرد
–   آنها را دور بریزید .  –   آنها را در فاصله ای دوری انبار کنید .	–                     اشیایی که سال گذشته از آنها استفاده نکرده اید .  –                     چیزهایی که در ۶ الی ۱۲ ماه گذشته ، فقط یکبار مورد استفاده قرار گرفته اند .	کم
– آنهارا در یک مکان مرکزی ، در محل کار ، انبار کنید .	-اشیایی که در ۲ الی ۶ ماه گذشته ، فقط یکبار مورد استفاده قرار گرفته اند .  – اشیایی که بیش از یکبار در ماه از آنها استفاده می شود .	متوسط
– آنها را نزدیک محل کار نگه دارید یا همراه خود داشته باشید .	–                     اشیایی که فقط هفته ای یکبار مورد استفاده قرار می گیرند .  –                     اشیایی که هر روز مورد استفاده قرار دارند .  –                     اشیایی که هر ساعت از آنها استفاده می شود .	زیاد

علاوه بر بحث مدیریت طبقه بندی ، بحث دیگری که در ساماندهی مطرح می باشد تعمیر می باشد . تعمیر در واقع از میان برداشتن علل مشکلات   می باشد و شامل موارد زیر می شود : 

• تعمیر ساختمان
• تعمیر یا تعویض ماشین آلات و تجهیزات
• تعمیر یا تعویض سیستم های روشنایی ، تهویه و تاسیسات
• تعمیر اشیا و ابزار خراب و…

در جدول زیر بصورت خلاصه اهم مطالب مربوط به S  اول ارائه شده است : 

اصول	فعالیت ها	اهداف	معنا	ساماندهی
– مدیریت اولویت ها و مبارزه با علل	– حذف غیر ضروری ها براساس معیارهای تعیین شده  – مبارزه با علل آلودگی مشکلات	–                     تعیین معیارهایی برای حذف غیر ضروری ها  –                     بکارگیری مدیریت اولویت ها و تعیین اولویت ها  –                     حذف علل آلودگی	– تشخیص ضروری از غیر ضروری و دور ریختن اشیا زائد

اصل دوم  

  stabilize or sort ) نظم و ترتیب

نظم و ترتیب یعنی قراردادن اشیاء در محلهای مناسب با ترتیب مطلوب به نحوی که بتوان به بهترین وجه از آنها استفاده نمود ( نظم و ترتیب راهی است برای دستیابی و بکار بردن اشیاء مورد نیاز در اسرع وقت و در حداقل زمان ممکن و بدون جستجوهای بیهوده ). 

برای دستیابی به نظم و تر تیب باید چهارمرحله زیر طی شود : 

مرحله اول : وضعیت موجود را تجزیه و تحلیل کند . 

ازاینجا شروع کنید که افراد چگونه اشیاء را کنار می گذارند وچگونه آنها را دور می ریزند و این که چرا این کار طول می کشد . مسایل معمول در بازیابی اشیاء عبارتند از : 

۱-محل ذخیره سازی آکنده از وسایل است .  

• بر چسب روی اقلام مشاهده نمی شود .
• اطمینان نداشتن از اینکه وسایل را باید در کجا نگهداری کرد .
• وسیله مورد نظر در محلی که باید باشد نیست ،ولی معلوم هم نیست کجاست ، تمام شده است یا کسی از آن استفاده می کند .

۵-مسیر درستی برای حمل پیش بینی نشده است . 

۶- اقلام جاداده شده به سختی بیرون می آیند . 

مر حله دوم : مکانی که اشیاء به ان تعلق دارند را مشخص کنید . 

مر حله دوم این است که مکان اشیاءرا مشخص کنید البته برای این کار باید معیاری وجود داشته باشد زیرا نبود معیار ، سبب خواهد شد نتوانید تصور کنید اشیاء باید در کجا باشند و در نتیجه زمان بیشتری صرف خواهد شد تا اشیاء را به جای خود بر گردانید یا آنها را دور بریزید . 

مر حله سوم : تصمیم بگیرید که چگونه اشیاء را ذخیره کنید . 

ذخیره سازی باید به نحوی باشد که دسترسی به بهترین نحو ممکن باشد ، در هنگام ذخیره سازی بایست نکات زیر مدنظر قرار گیرد : 

۱-هر چیزی باید اسمی داشته باشد . 

• برای ذخیره سازی هر چیزی جایی مشخص شود و هر چیز در جای خود باشد .
• امکان تشخیص سریع اقلام با استفاده از علائم مهیاشود و اقلامی که موارد استفاده زیادی دارند ، به سادگی پیدا شوند .
• در ذخیره سازی اقلام ، ایمنی آنها ونحوه دسترسی رعایت شود .
• ارتفاع مناسب ذخیره سازی که از زانو تا شانه می باشد رعایت شود .

مر حله چهارم : از قواعد پیروی کنید . 

آخرین مرحله ، پیروی از مقررات است یعنی اینکه همیشه و سایل و ابزار را به جایی که به آن تعلق دارند ، برگردانید .انجام این امر بیانگر اجرا و یا عدم اجرای تمیزی در یک ساز مان است. 

اصول	فعالیت ها	اهداف	معنا	نظ م وترتیب  stabilize
– استقرار و ذخیره سازی کار کردن و حذف نیاز به جستجو	–                     استقرار ذخیره سازی کار کردی  –                     تمرین و رقابت در زمینه آوردن وباز گرداندن اشیاء  – مرتب کردن محل کار ، تجهیزات و اشیاء	–                     نظم و ترتیب در محل  کار  –                     استقرار باز دهی مناسب ( از لحاظ کیفیت  ، ایمنی و بازدهی )  –                     ارتقاء بهره وری از طریق حذف زمان تلف شده برای جستجوی اشیاء	– استقرار منظم و مرتب ماشینها و اشیاء به نحوی که اشیاء مورد نیاز در زمان مورد نظر وبه مقدار مورد نظردر دسترس باشند

سوم   

 تمیزی (نظافت و پاکیزگی ) (shine): 

پاکیزه سازی در معنای عام  کلمه ، همان تمیز کردن اشیاست . از دیدگاه ۵s ، پاکیزه سازی عبارت است از دور ریختن زواید و پاکیزه کردن اشیاء از آلودگی ومواد خارجی . پاکیزه سازی از دیدگاه ۵s نوعی بازرسی است. 

بدین ترتیب ، بازبینی و پاکیزگی محیط کار برای حذف آلودگی ها و زواید ، موضوعات عمده و مورد تاکید در پاکیزه سازی اند . 

اهداف اجرای S  سوم در زیر ارائه شده است : 

– دستیابی به میزان مطلوبی از پاکیزگی و حذف کامل آلودگی ها 

-شناسایی مشکلات جزئی از طریق بازبینی  

-درک پاکیزه سازی به عنوان نوعی بازبینی  

-کاهش خستگی و آزردگی روانی ناشی از کار  

-کاهش خرابی ماشین آلات  

-تثبیت و بهبود کیفیت

-جلوگیری از بیماری کارکنان  

در ارتش ها ، مقرات دقیق و سختگیرانه ای در مورد پاکیزه نگهداشتن و روغنکاری اسلحه وجود دارد تا اسلحه در هر زمان قابل استفاده باشد . به همین ترتیب ، تولید کنندگان امروز نیزدریافته اند که هر چه دقت و سختگیری بیشتری در پاکیزه سازی و مقررات مربوط به آن داشته باشند مشکلات و اشتباهات کمتری در امور کنترل کیفیت خواهند داشت . 

پاکیزه سازی تنها تمیز کردن محل کار و لوازم موجود  در آن نیست . پاکیزه سازی امکان انجام بازرسی را نیز فراهم میکند حتی مکانهای تمیز نیز بایستی بازبینی شوند اگر پاکیزه سازی به درستی انجام شود ، همه چیز به دقت مورد بازبینی و کنترل قرار می گیرد و به همین دلیل می گوییم پاکیزه سازی مستلزم بازبینی، و به عبارت دیگر ، همان بازبینی  است . 

به طور کلی ، می توان پاکیزه سازی را در شکل مطلوب آن دارای سه مرحله دانست ، اولین مرحله شامل فعالیت های بزرگ مقیاس برای پاکیزه سازی همه چیز و یافتن راههایی برای برطرف کردن علل عمده مشکلات در سطح کلی است . مرحله بعد مرحله جزء به جزء است که در طی آن امکان کاری و حتی ماشینها و دستگاه ها ، جدا گانه بررسی میشوند و بالاخره در سومین مرحله ، هر یک از قطعات و ابزار ها ، پاکیزه سازی و عوامل ایجاد آلودگی ها ، جستجو و برطرف می شوند . 

در کارخانه یا اداره باید حوزه مسئولیت های فردی در ارتباط با نظافت شخصی مشخص گردد وتمام تکالیف باید به صورت روشن و صریح و بدون هیچ گونه ابهام واگذار شود .بدون قبول این واقعیات و مسئولیت پذیری در نظافت شخصی نمی توان به نظافت دست یافت . 

در جدول زیر Sسوم به صورت خلاصه ارائه شده است . 

اصول	فعالیت ها	اهداف	معنا	پاکیزه سازی   shine
– پاکیزه سازی به عنوان نوعی بازبینی  و درجات مختلف پاکیزگی	–                     به کارگیری۵s  به هنگام لزوم  –                     پاکیزه سازی بهتر و دقیق تر  –                     پاکیزه سازی و بازبینی تجهیزات و ابزارها	– دستیابی به میزان مطلوبی از پاکیزگی ، حذف کامل آلودگیها  – شناسایی مشکلات جزئی از طریق بازبینی  – درک پاکیزه سازی به عنوان نوعی بازبینی	–                     حذف اشیاء زاید ،   زباله ، آلودگی ها ، و مواد خارجی در جهت دستیابی به پاکیزگی در محل کار  –                     پاکیزگی به عنوان      نوعی بازبینی

 

چهارم    استاندارد سازی ( حفظ ونگهداری ) (standardize ) 

استاندارد سازی به این معنا که محیط کار را همواره تمیز نگهداریم . این امر نیاز به استاندارد کردن روشهای کار دارد و بدون استاندارد سازی، محیط به وضعیت قبلی خود یعنی فضای بی نظمی و آشفتگی باز  میگردد . رعایت این اصل باعث حفظ و نگهداری و استاندارد سازی سه اصل اول ۵S می شود . 

اهداف اجرای S  چهارم در ادامه بیان شده است : 

• جلوگیری از اعمال سلیقه و چندبارکاری
• مدیریت دیداری خلاق به منظور آشکارشدن ناهمگونی و موارد غیرعادی
• ایمن شدن محیط کار و کاهش حوادث و بیماری های کاری
• تکرار کارهای درست ، برای درست انجام دادن کارها
• کاهش زمان انجام کارها
• کاهش وابستگی امور به اشخاص و امکان ایجاد گردش شغلی در سازمان
• افزایش جذابیت محیط کار

تاکید اصلی در استاندارد سازی ، متوجه مدیریت دیداری و استاندارد کردن مقررات می باشد . با استفاده از نوآوری و مدیریت دیداری ، شرایط و اوضاع در محیط کار به نحوی استاندارد و کنترل می شوند که شما همواره می توانید با سرعت و دقت عمل کنید . 

مدیریت دیداری : 

مدیریت دیداری اخیرا به عنوان وسیله ای موثر در اجرای کایزن مورد توجه و استفاده گسترده قرار گرفته است . به عنوان چند مثال از بکارگیری کنترل دیداری ، می توان به موارد زیر اشاره کرد : 

• نشانه هایی که از اشتباه افراد در به کارگیری دستگاهها و تجهیزات جلوگیری می کنند .
• علامات خطر
• علاماتی مبنی برمحل قرارگیری اشیا
• نام دستگاهها و تجهیزات
• دستورالعملها
• موارد احتیاط و یادآوریها

مدیریت رنگها : 

امروزه ، از مدیریت رنگها نه تنها برای نمایه گذاری ، بلکه در جهت ایجاد محیطی تشویق کننده تر و مناسبتر برای کار نیز بهره می گیرند . شمار افرادی که علیرغم کار فنی ، از لباسهای سفید یا دارای رنگهای روشن استفاده می کنند به گونه های روزافزون تر در حال افزایش است . 

انجام فعالیتهای ۵S برای یکبار بسیار آسان است . هنگامیکه نوبت به استمرار و تکرار آنها می رسد ، کار بسیار دشوار می شود . 

با این وجود  این، استمرار تنها راه چاره در برابر پیروی و برگشتن به جای اول است . دراینجا است که بکارگیری و مدیریت عوامل دیداری بسیار اهمیت پیدا می کند . زیرا از این طریق ، هر کس فورا می تواند وجود مشکلات و موارد غیر عادی را تشخیص دهد . 

خلاصه ای از S  چهارم در زیر ارائه شده است : 

اصول	فعالیت ها	اهداف	معنا	standardize
– مدیریت دیداری و استاندارد کردن فعالیت های ۵S	–                     مدیریت دیداری خلاق  –                     تشخیص و اقدام سریع و بهنگام  –                     بکارگیری ابزارهایی (از قبیل دفترچه راهنما) برای حفظ استانداردها و روند استانداردسازی	–                     استانداردهای اجرایی برای تداوم ۵S  –                     مدیریت دیداری خلاق برای آشکارشدن ناهمگونیها و موارد غیر عادی	– نگهداری همه چیز در وضعیتی سامان یافته ، مرتب و پاکیزه ، حتی در زمینه های شخصی و مرتبط با آلودگی

پنجم   

 نهادینه کردن انضباط (sustain ): 

نهادینه نمودن وضعیت سازمان یافته از طریق آموزش افراد به منظور اینکه افراد نظافت و انضباط کاری را درمحیط رعایت نمایند این مرحله مشکل ترین مرحله کاری است . این کار عمدتاً در مسئولیت مدیریت قرار دارد و مدیریت باید کارکنان را آموزش داده و فرهنگی را در سازمان ترویج و تثبیت نماید که توسط آن نظم ، سلامت ، تمیزی و خوب نگاهداشتن محیط کار به یک عادت تبدیل شود. با مشارکت عمومی، همیاری، همکاری و ارزیابی از نقاط قوت و ضعف مراحل چهاراصل  اول ۵S ، با انضباط مستمر و نظام مند در محیط کار نهادینه می شود . 

اهدافی که از اجرای S پنجم مد نظر می باشد عبارتند از : 

• مشارکت کامل در ایجاد عادات صحیح و پیروی از مقررات
• عادت به برقراری ارتباط به نحو صحیح و کنترل نتایج آن
• زمینه سازی فرهنگ خود انضباطی
• نهادینه شدن فرهنگ بهره وری
• تشخیص بخشی (شخصیت دادن) به کارکنان
• جلب نظر مشتریان
• افزایش تعلق سازمانی

نظم و ارتباط به معنی آموزش قابلیت انجام کارها به همان طریقی که باید انجام شوند ، می باشد . با آموزش افراد در مورد آنچه لازم است انجام دهند و باتمرین آن عادات بد از بین می رود و انواع خوب ان شکل می گیرد . این فرآیند موجب می شود که افراد به پیروی از قوانین عادت کنند. 

ژاپنی ها این واژه حداقلی از نظم و انضباط معنی می کنند که باید در جامعه وجود داشته باشند تا بتوان راحت تر زندگی کرد . 

خودانضباطی در این ارتباط بسیار مهم است زیرا در معنایی فراتر از انضباط بکار می رود و این تضمین را به وجود می آورد که انضباط در کار روزمره مداومت داشته باشد و به صورت عادت در آید . 

انضباط دربرگیرنده چیزی بیش از یک بعد اخلاقی است . انضباط ، به معنی اندیشیدن به مشکلات ، پیشنهاد راه حل برای انها ، وتلاش برای بکارگیری این راه حلها در جهت رفع آن مشکلات نیز هست . این موضوع ، به ویژه هنگامی که نوبت به ملاحظات مربوط به کیفیت ، ایمنی و آلودگی می رسد ، از اهمیتی ویژه برخوردار است . 

خلاصه ای از مطلب مربوط به S پنجم در ادامه ارائه شده است : 

اصول	فعالیتها	اهداف	معنا	انضباط
– شکل دهی صحیح و انضباط محیط کار	–                     اجرای یکی از فعالیتهای ۵S به مدت یک دقیقه – ارتباط متقابل –                     مسئولیت های فردی –                     تمرین عادات صحیح	– مشارکت کامل در ایجاد عادات صحیح و پیروی از مقررات – عادت به برقراری ارتباط به نحو صحیح و کنترل نتیجه آن	– عادت به انجام هر کار به نحو صحیح

مقدمات و پیش نیازهای پیاده سازی نظام ۵S: 

نظام آراستگی و بهسازی محیط کار قبل از اجرا کاملاً توجیه و درک شده و فلسفه و معنی آن برای همگان روشن گردد . 

کلیه کارکنان با میل و رغبت خودشان این اصول را در محیط کار خود اجرا نمایند و این امر به عنوان یک ارزش والای انسانی مورد قبول قرار گیرد.

روش اجرایی این اصول پنجگانه ۵S می بایست برای هر سازمان به تناسب وضعیت خاص آن تطبیق و در سطح سازمان جاری و ساری شود و جنبه ظاهری و تقلیدی نداشته باشد (غیر تجویزی است ).

عوامل موفقیت اجرای نظام ۵s: 

برخی از عوامل موثر در اجرا و پیاده سازی موفق این نظام عبارتند از : 

حمایت و پشتیبانی کامل و قاطع مدیریت ارشد و تاکید بر آگاهی کامل آنها از این نظام.  

بستر سازی، زمینه سازی و فرهنگ سازی مناسب در این زمینه.  

آموزش مستمر کلیه سطوح وزارت ( مدیران ارشد ،میانی و کلیه کارکنان ) جهت توجیه اهداف، منافع و استانداردها و مکانیزم عملکرد در نظام ۵S.  

انتخاب افراد آگاه و دلسوز، علاقمند و پیگیر برای مسئولیتهای اجرایی نظام ۵S.

مستمر بودن و تداوم اجرای نظام ۵S.

تهیه دستورالعمل های اجرایی، چک لیستهای ارزیابی و ممیزی و انجام ارزیابی ها ی نوبه ای  برای بهبود روشهای پیاده سازی و افزایش اثر بخشی این نظام.  

تهیه و اجرای روشهای تشویقی و تنبیهی مناسب در جهت اجرای موفق تر این نظام.  

موانع و مشکلات اجرای نظام ۵S: 

عمده ترین موانع و مشکلات عبارتند از : 

عدم آموزش کافی کارکنان جهت اجرای صحیح سیستم.  

عدم شناخت کافی از این نظام و توانائیهای آن و عدم حمایت لازم مدیران ارشد.  

عدم توجه به تداوم اجرای اصول ۵S و بلند مدت بودن اجرای آن.

ساده انگاشتن نظام ۵S و عدم بررسی عمیق آن.

تصویر و برداشت ناصحیح از هزینه بر بودن اجرای این نظام در اوایل اجرای آن.  

باوجود مشکلات فوق الذکر پیاده سازی اصول ۵S با کمک متخصصین و مشاورین کارآمد بسیار ساده بوده و به محض قدم نهادن در آن ، مراحل بعدی با کیفیت مطلوب تر قابل اجرا  می باشد. 

نتایج و مزایای حاصل از اجرای نظام ۵S: 

۱-زیبا شدن و دلپذیر شدن محیط کار.  

۲-ایمن شدن محیط کار و جلوگیری از حوادث و بیماری های کاری.  

۳-بهداشتی شدن محیط کار و رفع آلودگی های احتمالی موجود در آن.  

۴-ارتقای روحیه کارکنان ، کاهش خستگی و کسالت روانی ناشی از محیط کار.

۵-تسهیل در گردش عملیات و آسان تر کردن و تسریع در انجام امور.  

۶-کاهش خرابی ماشین آلات و تجهیزات کاری.  

۷-کاهش ضایعات ناشی از نابسامانی  و درهم ریختگی و فاسد شدن مواد.  

۸-افزایش طول عمر و کارآیی ابزار و لوازم دقیق و ظریف.  

۹-دستیابی به سطح کیفیت بهتر و بهره وری بیشتر.  

۱۰-ایجاد بستر و زمینه مناسب برای اجرای سایر نظامهای مدیریتی ، از جهت عادت به نظم پذیری و استاندارد سازی سیستم .

پرسشنامه 

 

پرسشنامه مربوط به پیاده سازی پروژه ۵S با هدف تبیین و تشخیص وضعیت موجود از دیدگاه کارکنان و مقایسه آن با نظر همان افراد پس از خاتمه روند پیاده سازی، طراحی شده است. 

این پرسشنامه به روش نمره دهی و با در نظر گرفتن مولفه هایی که در جریان پیاده سازی ۵S به آن پرداخته می شود، تدوین شده است و مجریان پروژه با استفاده از آن به دنبال ارزیابی میزان تاثیرگذاری برنامه ۵S در مطلوب و ایده آل ساختن شرایط محیط کار می باشند.  

 

 

پیاده سازی

 

اصول پیاده سازی ۵S در هشت گام زیر خلاصه شده است. بدیهی است رعایت توالی و اجرای کامل گام ها در موفقیت برنامه دارای اهمیت اساسی است. 

 

گام اول 

 

آغاز از رأس مجموعه: 

مانند فعالیت بهره وری دیگر، پیاده سازی ۵S نیز باید از مدیریت مجموعه آغاز شود. تنها مدیریت کلان است که می تواند احساس اهمیت و نیاز به تغییر را در افراد زیر مجموعه خود بوجود آورد و برای مدت طولانی حفظ کند. 

اصولاً برای ایجاد هرگونه تغییری در مجموعه، ایده ها و تفکرات مدیریتی به صورت عمودی به زیر مجموعه منتقل و بازخوردها دریافت می شود. 

فعالیت ۱ : زمانبندی جلسات با نظر ریاست و اجرا در مدت ۱ هفته پرسنل توسط کمیته 

فعالیت ۲ : سخنرانی برای تمام پرسنل با هدف ایجاد انگیزه برای شروع و استمرار و اطلاع رسانی در مورد روند برنامه و درخواست همکاری مجدانه همه افراد با گروه اجرایی 

فعالیت ۳ : درنظر گرفتن و تدوین و تصویب راه کارهای تشویقی و انگیزشی توسط هیات مدیره و ابلاغ آن 

 

 

گام دوم 

 

ایجاد زیر ساخت ها: 

برنامه ۵S باید براساس شرایط و ساختار یک مجموعه برنامه ریزی شود. موفقیت در پیاده سازی ۵S از طریق تشکیل زیر کمیته هایی برای هر یک از مراحل و برنامه های آموزشی، حمایت و … عملی می شود. 

فعالیت ۱: تشکیل زیرکمیته های آموزش، حمایت و ارزشیابی  فعالیت ۲ : صدور ابلاغ اعضای کمیته ها 

 

سوم 

 

اطلا عرسانی: 

 

این کار را از طریق جلسات کوتاه، هدفدار، متمرکز و مکرر با کارکنان در مورد اینکه ۵S چیست و چرا لازم است چگونه، چه وقت و توسط چه کسانی انجام می شود؛پیش ببرید. اطلاعات باید از روشهای گوناگون مانند اجتماعات، استفاده از اینترنت، بولتن اطلاع رسانی و خبرنامه داخلی پخش شود. 

فعالیت ۱: ایجاد برد اطلاع رسانی در بخش مناسبی از فضای شرکت که در بردارنده ی موترد آموزشی و اخبار روند پیشرفت کار می باشد 

فعالیت ۲ : تهیه و انتشار بولتن خبری  فعالیت ۳ : انتشار اخبار از طریق Email

 

 

 

گام چهارم 

 

آموزش مفاهیم ۵S: 

 

یک برنامه آموزشی در مورد مفاهیم اساسی ۵S برای کارکنان تهیه کنید و برنامه آموزشی تکمیلی را در زمان مناسب و در جای مناسب (بسته به مرحله ی کاری) انجام دهید. 

توجه کنید که ممکن است تیم های اولیه را از طریق روشهای کاربردی حل مسئله و تحلیل ریشه ها، آموزش دهید.

بعلاوه ممکن است نیاز به تامین آموزشهایی برای تیم رهبری در زمینه های مهارتهای ارتباطی، شناخت استراتژیها و مهارتهای هموارسازی ضرورت پیدا کند. 

فعالیت ۱: آماده سازی مجموعه آموزشی در مورد ۵S توسط کمیته آموزش برای تمام کارکنان  فعالیت ۲ : تامین مربی  

فعالیت ۳ : آموزش های تکمیلی گروه ارتقای بهره وری و مسوولین تمام واحدها همراه با نفر دوم از هر واحد (۳-۱ روزه) 

 

پنجم 

 

پایلوت ۵S : 

 

بخشهایی را انتخاب کنید که ضرورت اجرای ۵S در آن بیشتراحساس شود و پروژه ۵S شما در آن بخش مفید واقع گردد، آنچه که از این بخش پایلوت فرا گرفته می شود راهکاری ارائه خواهد داد برای تعمیم ۵S به کل مجموعه. 

اولین مکان انتخاب شده برای ۵S باید پرمشکل ترین جا باشد، مثلاً جایی را انتخاب کنید که به علت کثیفی و آشفتگی و شلوغی عملاً کسی مایل به کارکردن در آن نباشد. 

فعالیت ۱ : تهیه و تدوین پرسشنامه نظرسنجی از کارکنان، توزیع و تحلیل آن  فعالیت ۲ : انتخاب بخش پایلوت براساس نتایج نظرسنجی و دیدگاه کارشناسان  فعالیت ۳ : اعلام بخش پایلوت از طریق مجاری اطلاع رسانی  فعالیت ۴ : هماهنگی و آموزش بخش پایلوت 

فعالیت ۵ : تهیه و نصب بردهای عارضه یابی در بخش پایلوت (و دیگر واحدها)  فعالیت ۶ : تکمیل و جمع آوری فرم ها و چک لیست ها 

فعالیت ۷ : جمع آوری داده ها و پردازش آنها و گزارش به مسوولین شرکت 

فعالیت ۸ : اولویت بندی موارد براساس اهمیت و فوریت با در نظر داشتن منابع مالی، انسانی، اهمیت عارضه و …. 

گام ششم 

 

انتشار دست آوردها: 

مستند کردن بهترین تجربه ها و فعالیتهای انجام شده در پایلوت می تواند به توسعه و موفقیت ۵S از طریق انتشار و در میان گذاشتن این موفقیتها در سازمان، موثر باشد. 

 

هفتم 

 

تهیه نقشه اجرایی برای کل سازمان: 

بعد از تمام کردن پایلوت اولیه و قبل از شروع کردن ۵S در کل سیستم، باید به عقب برگشت و چگونگی روند ۵S در ابعاد پایلوت را ارزیابی کرد. از افراد درگیر طرح پایلوت نظرخواهی کرد که چگونه می توان این طرح را تقویت نمود و با استفاده از دیدگاه های آنها طراحی نهایی را انجام داد. 

یک طرح اجرایی جامع شامل تعریف گام به گام مراحل تعریف نقش افراد، وظایف و مسئولیتها و مقیاس عملکردها می باشد. 

گام هشتم 

 

پایش و تطبیق: 

تطابق و تقویت زیرساختها، انتخاب ابزارهای جدید و اضافه کردن آنها به داشته ها و ذخایر علمی که تمام اینها می تواند به شما در امر ارزیابی عملکرد و تسویه ارتباطات و در نهایت بهبود پی در پی کمک می کند. 

فعالیت ۱ : تهیه و تدوین فرم های پایش

 فعالیت ۲: پایش فعالیت های انجام شده توسط مجری طرح و کمیته پایش 

تهیه گزارش پیشرفت کار: 

توسط بازرسان و تقدیم به کمیته s5  در جلسات ادواری 

پیش بینی بودجه : 

برای فعالیت های اجرایی، آموزشی، تشویقی و انگیزشی، اطلاع رسانی     شایان ذکر است اجرای کامل و موفق پروژه ۵S منوط به تامین تمام نیازها و اجرای کامل بندهای فوق، مهیا کردن ساز و کار اداری لازم و اختصاص دادن بودجه های درخواستی می باشد. 

 بدیهی است بسیاری از موارد مشمول پروژه ۵S نیازمند تعمیرات اساسی و تغییرات ساختاری بوده و بودجه ای جداگانه می طلبد(تعمیرات کف ،سرویس های بهداشتی ، رنگ آمیزی و….) 

به نام خدا 

پرسشنامه نظرسنجی کارکنان  همکار محترم 

با سلام ، این پرسشنامه برای ارزیابی میزان رضایتمندی شما در مورد وضعیت واحدی که در آن مشغول به کار هستید، تهیه شده است. لطفا براساس نظرات حقیقی خود امتیازی را که برای هر یک از موارد مناسب میدانید، وارد نمایید. نیازی به درج نام نیست. تنها نام واحد خود را مرقوم فرمایید. 

نام واحد: ………

سابقه کار در واحد:…….. 

تاریخ : …………. 

به وضعیت موجود هریک از موارد زیر در محیط کاری کنونی خود چه نمره ای می دهید؟   ( ۰ کمترین نمره و ۱۰ بیشترین نمره)   مثال: 

در مورد وضعیت توزیع غذا اگر میزان رضایت شما پایین است و می خواهید نمره ۳ به آن بدهید مطابق شکل زیر منطقه مربوط به عدد ۳را با       مشخص نمایید 

                                                        ۰—-۱—– ۲—– ۳  —– ۴—– ۵—-۶—– ۷—–    ۸—–          ۹—     -۱۰

لطفاً میزان رضایت مندی خود را در این موارد علامت بزنید. 

۱-نور محیط

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—–       ۸—            –۹– –-۱۰

۲-سکوت و آرامش

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۳-پاکیزگی و بهداشت

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۴-وضعیت کف و دیوارها

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۵-وضعیت دستشویی

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۶-شرایط نماز خانه

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۷-چیدمان میز و صندلی’ کمد ها و قفسه ها

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۸-وجود وسایل مزاحم و بی مصرف در محیط کار  

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۹-تمیزی تجهیزات کاری

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۱۰-سالم و کارآمد بودن تجهیزات

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸- —-۹—      -۱۰

۱۱-وضعیت رایانه (سرعت، آلودگی ویروسی، وجود برنامه های لازم)

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۱۲-صدای زنگ تلفن

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

 

۱۳-صدای پیج  

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۱۴-رفت و آمدهای اضافه موجود در واحد

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۱۵- بوی محیط

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۱۶ -ساعت شروع کار

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۱۷-فضاسازی و باغچه ها 

                                                           ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—-۶—– ۷—– ۸—– ۹—      -۱۰

۱۸-مناسب  بودن مکان قرارگیری واحد شما در شرکت 

                                                          ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—- ۶—– ۷—– ۸—–۹—-     ۱۰

۱۹-منظم  بودن سرکشی ها و کنترل های تاسیساتی 

                                                          ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—- ۶—– ۷—– ۸—–۹—-     ۱۰

۲۰-منظم بودن و کیفیت برنامه های نظافت  

                                                          ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—- ۶—– ۷—– ۸—–۹—-     ۱۰

ممکن است مواردی غیر از موارد فوق به ذهن شما برسد که بتواند مارا در رسیدن به هدفمان کمک کند شما می توانید در قسمتهای زیر هر مورد را نوشته و بر اساس خط کش علامت بزنید. 

  ……………………………………………………………………………-۲۱

                                                          ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—- ۶—– ۷—– ۸—–۹—-     ۱۰

  ……………………………………………………………………………….-۲۲

                                                          ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—- ۶—– ۷—– ۸—–۹—-     ۱۰

  ………………………………………………………………………………-۲۳

                                                          ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—- ۶—– ۷—– ۸—–۹—-     ۱۰

  ……………………………………………………………………………..-۲۴

                                                          ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—- ۶—– ۷—– ۸—–۹—-     ۱۰

  ……………………………………………………………………………..-۲۵

                                                          ۰—-۱—– ۲—–۳—– ۴—– ۵—- ۶—– ۷—– ۸—–۹—-     ۱۰

با توجه به موارد فوق آیا مایل به جابجا کردن واحد کاری خود هستید؟               بلی c         خیر c 

 

شیوه نامه ممیزی پیاده سازی 

  ۵S

۱– هدف  

هدف اصلی از تدوین دستورالعمل اجرایی ممیزی ۵S، اطمینان از صحت عملکرد اجرایی پیادهسازی اصول نظام ساماندهی در سازمان میباشد. 

۲– حدود و دامنه کاربرد:  

این دستورالعمل به منظور اجرای ممیزی نهایی ۵S در کلیه بخشها تدوین شده و در طول مدت اجرای پروژه

۵S و نیز پس از آن معتبر است. 

۳– مدارک مرتبط 

۳-۱ – دستورالعمل اجرایی ساماندهی (S1) 

۳-۲ – دستورالعمل اجرایی نظم و ترتیب (S2)  

۳-۳ – دستورالعمل اجرایی پاکیزهسازی (S3)  

۳-۴ – دستورالعمل اجرایی استانداردسازی (S4)  

۳-۵ – دستورالعمل اجرایی نظم و انضباط (S5)  

۴– تعاریف  

۴-۱ – ممیزی ۵S: فرآیند نظاممند بازرسی فنی و ارزیابی، به منظور تطابق عملیات جاری ۵S با فعالیتهای از پیش تعیین شده و استاندارد نظام ساماندهی. 

۵– مسئولیتها  

 

الف) ریاست سازمان و نماینده مدیریت  

• تصویب دستورالعمل ممیزی و ابلاغ آنها
• مسئولیت اصلی اجرای ممیزی
• مشارکت در گروه ممیزی و همراهی در اجرای عملیات ممیزی
• تصویب بودجه مورد نیاز در خصوص تقدیر از فعالان ۵S
• ایجاد تفکر و فلسفه ممیزی

ب) کمیته ممیزی 

• تهیه و تدوین دستورالعمل اجرایی ممیزی
• انجام ممیزیهای دورهای و نهایی
• انعکاس نقایص شناسایی شده هنگام اجرای دستورالعمل ممیزی به نماینده مدیریت و ریاست سازمان
• ارزیابی عملکرد واحدهای سازمانی در خصوص اجرای ۵S
• ارائه راهکارهای بهبود انجام فعالیتهای ۵S

د) کمیته اجرایی 

• برطرف نمودن نقایص شناسایی شده در اجرای فرآیند ممیزی طبق یک برنامه ممیزی از پیش تعیین شده
• آماده نمودن واحدها برای اجرای ممیزی
• همراهی گروه ممیزی هنگام اجرای ممیزی
• معرفی برترینها به لحاظ عملکرد صحیح در راستای ۵S

۶– مراحل عملیات  

 

۶–۱–  پس از اجرای بند S5 از نظام ساماندهی نوبت به اجرای ممیزی میرسد. کمیته اجرایی پس از اطمینان از صحت اجرای بندهای پنجگانه ۵S، از طریق نماینده مدیریت به کمیته ممیزی اطلاع داده و انجام ممیزی را درخواست میکنند. 

۶–۲– کمیته ممیزی آمادگی خود را برای اجرای ممیزی نهایی نظام ۵S به نماینده اعلام میکند. 

۶–۳– کمیته ممیزی زمانبندی و نحوه اجرای ممیزی را به واحدهای ممیزی شونده اطلاع میدهد تا بخشهای مختلف هماهنگیهای نهایی را انجام دهند. 

۶–۴–  کمیته ممیزی براساس چک لیستهای مختلف (فرم۱ ) عملکرد واحد مجری ۵S را مورد ارزیابی قرارداده تا نسبت به اجرای صحیح موارد ۵S اطمینان حاصل کند. در صورتی که واحد مجری در بعضی موارد اشتباهاتی دارد و بعضی از فعالیتها را شروع نکرده و یا در اجرای آنها با موانعی مواجه است، کمیته ممیزی این موارد را به صورت یک گزارش به اطلاع واحد مجری میرساند. 

۶–۵– موارد شناسایی شده باید از طرف واحد مجری طی یک برنامه زمانبندی رفع شوند. در صورتی که موانعی در راه اجرای بعضی از فعالیتها وجود داشته باشد، میتوان موارد را به اطلاع کمیته اجرایی رساند تا نسبت به رفع آنها اقدام لازم صورت پذیرد. هنگامی که نقایص شناسایی شده برطرف شوند واحد مجری ۵S آمادگی اجرای ممیزی را به کمیته ممیزی اعلام میکند. 

۶–۶– کمیته ممیزی پس از اطمینان از اجرای صحیح و قابل قبول ۵S در بخشهای مختلف، نسبت به ارزیابی عملکرد واحد سازمانی براساس فرم ۱ اقدام میکند. کمیته ممیزی به معیارهای مختلف که در فرم ۱ مشخص شده، با توجه به سطح اجرای ۵S امتیاز میدهد. این امتیازها با یکدیگر جمع شده و در نهایت برتعداد معیارهای ارزیابی شده تقسیم میشود. هرچه حاصل به عدد ۱۰ نزدیکتر باشد سطح اجرای ۵S در آن بخش از سازمان دقیقتر و صحیحتر خواهد بود. 

۶–۷– کمیته ممیزی نتیجه ارزیابیهای دورهای از عملکرد بخشهای مختلف را در راستای ۵S در فرم شماره ۲ و به صورت مجزا ثبت میکند. نتایج این ارزیابیها به عنوان سابقه ممیزی بخشهای مختلف سازمان نگهداری شده و برای نشان دادن روند بهبود یا عدم بهبود سطح اجرایی ۵S، از آنها استفاده میشود.  

اطلاع به ریاست سازمان در ۵S از طریق کمیته اجرایی (اعلام آمادگی جهت ممیزی)

 

چک لیست ممیزی

 

		امتیاز			معیار	عنوان
بسیار خوب	خوب	متوسط	ضعیف	بسیار ضعیف
					آیا مرتب شده و به طور مناسب سازماندهی شدهاند؟	میزها و صندلیها	۱
					آیا برای دسترسی بهتر چیزهای مورد نیاز پاکیزه و علامت گذاری شدهاند؟	کشوها و قفسهها	۲
					آیا برای دسترسی مجدد به طور مناسب و مرتب ذخیره و بایگانی شدهاند؟	اسناد و فایلها	۳
					آیا برای دسترسی مجدد به طور مناسب و مرتب ذخیره و بایگانی شدهاند؟	فرمها و ملزومات دفتری	۴
					آیا پاکیزه و خوب سرویس شدهاند؟	تلفنها	۵
					آیا پاکیزه و خوب سرویس شدهاند؟	دورنگارها	۶
					آیا پاکیزه و خوب سرویس شدهاند؟	ماشین تحریرها و واژه پردازها	۷
					آیا پاکیزه و خوب سرویس شدهاند؟	کامپیوترها و مانیتورها	۸
					آیا پاکیزه و خوب سرویس شدهاند؟	پرینترها	۹
					آیا پاکیزه و خوب سرویس شدهاند؟	ماشینهای کپی	۱۰
					آیا سیمکشی برق پاکیزه، ایمن وبرای عملیات به طرز مناسبی مستقر شده است؟	سیم کشی برق	۱۱
					آیا تعداد آنها برای عملیات بهرهور، کافی است؟	روشنایی و تهویه	۱۲
					آیا عاری از گرد و غبارند و خوب تمیز و پاکیزه شدهاند؟	کفها، دیوارها، پنجرهها و سقف	۱۳

                                                                                 

                                                                                 

                                                                                 

					آیا به تعداد کافی وجود دارد و هریک به خوبی آماده استفاده است؟	کپسولهای آتش نشانی	۱۴
					آیا به تعداد کافی وجود داشته و مانعی در جلوی این خروجیها قرار ندارد؟	خروجی اضطراری	۱۵
					آیا به تعداد کافی وجود دارد و خوب سرویس شده- اند؟	وسایل ایمنی	۱۶
					آیا پاکیزه هستند و وجهه مناسبی ارائه میدهند؟	لباسهای کار و کفشها	۱۷
					آیا پاکیزه و خوب سرویس شدهاند؟	سطل آشغال	۱۸
					آیا آنها کاملاً مشخص شده و از گردو غبار عاری هستند و خوب تمیز و پاکیزه شدهاند؟	راهروها و معابر	۱۹
					آیا پاکیزه شده و به درستی عمل میکنند؟	پردهها و وسایل اداری	۲۰
					آیا برای دسترسی و بازیابی آسان به طور مناسب جایدهی و علامتگذاری شدهاند؟	موارد مورد نیاز	۲۱
					آیا برای مجزا شدن از اقلام سالم به طور واضح علامتگذاری شدهاند؟	خرابیها	۲۲
					آیا به روش مناسب، ایمن و با رعایت نظم و ترتیب نصب و مستقر شدهاند؟	,وسایل و تجهیزات	۲۳
					آیا به روش مناسب ایمن و با رعایت نظم و ترتیب نصب و مستقر شدهاند؟	سیمکشیها و لولهکشیها	۲۴
					آیا با وجود عاری بودن از گرد و غبار برای انبار نمودن اقلام به طور مرتب و مناسب علامتگذاری شدهاند؟	آویزها، قفسهها و کشوها	۲۵

                                                                                 

                                                                                 

                                                                                 

                                                                                 

                                                                                   

                                                                                 

					آیا پاکیزه و مرتب بوده و به طور مناسب سرویس شدهاند؟	ابزارهای پاکیزه- سازی سطلهای آشغال	۲۶
					آیا پاکیزه و مرتب بوده و به طور مناسب سرویس شدهاند؟	رستورانها و سرویسهای بهداشتی	۲۷
					آیا تمیز مرتب و ایمن بوده و وجهه مناسبی ارائه میدهند؟	محوطهها و باغچه- ها	۲۸
					آیا تمیز، مرتب و ایمن بوده و وجهه مناسبی ارائه میدهند؟	نردههای محافظ و پارکینگ خودرو	۲۹